Przebywając na stronie, akceptujesz jej warunki ochrony danych osobowych.

Czytaj więcej

Jesteśmy z Wami 30 lat!

ISKRA_logoZakład Maszyn
i Łożysk Specjalnych Sp. z o.o.

ISKRA_logoZakład Maszyn
i Łożysk Specjalnych Sp. z o.o.

Wyszukiwarka

Bezpieczeństwo maszyn i analiza ryzyka

Bezpieczeństwo maszyn i analiza ryzyka
Opublikowany: Listopad 2021

Kilka tygodni temu w naszej firmie odbyło się szkolenie z bezpieczeństwa maszyn. Daniel Szeląg, nasz Kierownik Sekcji Automatyki i Mechaniki, podsumowuje dlaczego jako producent maszyn zobowiązani jesteśmy poprzez prawo panujące w Polsce do budowania ich zgodnie z wytycznymi dyrektyw jakie obowiązują na terenie Unii Europejskiej, której Polska jest członkiem. Spełnienie tych wymagań uprawnia nas do wystawienia dla maszyny odpowiednich dokumentów (np. Deklaracji zgodności WE) i oznakowania maszyny znakiem CE.

Dyrektywy-Co to jest dyrektywa i jakie dyrektywy spełniają nasze maszyny?

Dyrektywa jest to akt prawny wyznaczający cele (główne wytyczne), jakie muszą zostać spełnione na maszynie, aby móc uznać ją za bezpieczną dla użytkownika i wprowadzić ją na rynek. Główne dyrektywy, których zalecenia muszą spełniać nasze maszyny to:

  • Dyrektywa Maszynowa (MD) - 2006/42/WE
  • Niskonapięciowe wyroby elektryczne (LVD) - 2014/35/UE
  • Kompatybilność elektromagnetyczna (EMCD) – 2014/30/UE
  • Ograniczenie stosowania substancji niebezpiecznych (ROHS II) – 2011/65/UE

W szczególnych przypadkach mogą obowiązywać nas również inne dyrektywy, np. Urządzenia do użytku w atmosferach wybuchowych (ATEX) 2014/34/UE.

Normy-Co to są normy zharmonizowane?

Uzupełnieniem dyrektyw są normy zharmonizowane. Zawarte w nich są szczegółowe rozwiązania konkretnych zagadnień oraz „dobre praktyki”, których zastosowanie w praktyce pozwoli nam uznać maszynę za bezpieczną. Wyróżniamy trzy typy norm (A, B i C) podzielone w zależności od stopnia uszczegółowienia „zagadnień”. Najbardziej szczegółowe normy - typu C, zawierają wskazówki jak rozwiązywać problemy bezpieczeństwa na konkretnych maszynach (np. szlifierkach: PN-EN ISO 16089:2016-04 Obrabiarki. Bezpieczeństwo. Szlifierki stacjonarne). Normy typu B zawierają ogólne rozwiązania odnośnie pneumatyki, hydrauliki czy elektryki, jak również konkretnych elementów bezpieczeństwa (np. norma „elektryczna” PN-EN 60204-1:2018-12 Bezpieczeństwo maszyn. Wyposażenie elektryczne maszyn. Część 1: Wymagania ogólne). Normy typu A są normami najmniej szczegółowymi i zawierają najważniejsze koncepcje i ogólne aspekty bezpieczeństwa maszyn (PN-EN ISO 12100:2012 Bezpieczeństwo maszyn. Ogólne zasady projektowania. Ocena ryzyka i zmniejszanie ryzyka).

Deklaracja zgodności WE-Na jakiej podstawie wystawiamy deklarację zgodności WE?

Wystawiając na każdą nowo zbudowana maszynę deklarację WE potwierdzamy zgodność wykonania tej maszyny z odpowiednimi normami zharmonizowanymi. Widząc takie zapewnienie producenta użytkownik ma podstawy domniemania zgodności z normą a co za tym idzie, prawidłowego zabezpieczenia maszyny.

Domniemanie zgodności z normą jest najczęściej stosowaną przez producentów metodą pozwalającą wystawić deklarację Zgodności WE a co za tym idzie oznakować maszynę znakiem CE. Inną drogą jest powołanie się w deklaracji na swoją wiedzę i doświadczenie, a jeszcze kolejną zaproszenie do oceny bezpieczeństwa jednostki notyfikowanej.

Analiza ryzyka-Co to jest analiza ryzyka, jak się ją przeprowadza?

Poziom zabezpieczenia użytkownika oraz dobór konkretnych zabezpieczeń ustalany jest na podstawie przeprowadzonej analizy ryzyka. Analiza ta określa ryzyko pierwotne jakie występuje na maszynie przed zastosowaniem wszelkich zabezpieczeń oraz ryzyko resztkowe jakie zostaje na maszynie po wykorzystaniu wszelkich dostępnych środków bezpieczeństwa. Jest to akceptowalne ryzyko, o którym użytkownik musi zostać powiadomiony w instrukcji maszyny.

 Środki bezpieczeństwa jakie musimy zastosować na każdej maszynie to (w kolejności ich stosowania):

  • elementy konstrukcyjne (projektowanie i wykonywanie maszyny bezpiecznej z samego założenia),
  • techniczne środki bezpieczeństwa (osłony, wyłączniki bezpieczeństwa, przyciski sterowania oburącz, kurtyny świetlne, skanery bezpieczeństwa itp. - stosowane tam, gdzie nie można zagrożenia wyeliminować samą konstrukcją),
  • informacja o ryzyku resztkowym (piktogramy, opis w instrukcji obsługi itp.).

Konieczność zastosowania jakiegokolwiek środka bezpieczeństwa oraz poziom zabezpieczenia rozpoczyna się od zidentyfikowania zagrożeń na maszynie. Do identyfikacji zagrożenia używa się kilku metod, z których najczęściej stosowane w naszym przypadku to Risk Score i PHA. Obie te metody opierają się na określeniu poziomu zagrożeń przy użyciu takich parametrów jak:

  • rozmiar szkód jakie może spowodować dane zagrożenie,
  • ekspozycja (częstość i czas) narażenia na zagrożenie,
  • możliwość zaistnienia zagrożenia,
  • możliwość uniknięcia zagrożenia.

Wykorzystując powyższe parametry, dla każdego zagrożenia, wyznaczany jest wskaźnik poziomu ryzyka, który w drodze stosowania kolejnych środków bezpieczeństwa (konstrukcyjne -> techniczne -> informacja o ryzyku szczątkowym)  minimalizujemy - aż do poziomu akceptowalnego.

Analiza ryzyka powinna być przeprowadzana dla każdego etapu „życia” maszyny (montaż i instalacja, przekazanie, eksploatacja, demontaż).

Zagrożenia-Jakie zagrożenia występują na maszynach?

Zagrożenia jakie mogą pojawić się na maszynach zostały opisane w normie EN ISO 12100, która dzieli je na kilka podstawowych grup:

  • zagrożenia mechaniczne (np. zmiażdżenie, zgniecenie, wplątanie, przebicie, przekłucie, wciągnięcie, pochwycenie, itp.),
  • zagrożenia elektryczne (np. oparzenie, spalenie, porażenie prądem itp.),
  • zagrożenia termiczne (np. oparzenie i spalenie, odmrożenie, odwodnienie, itp.),
  • zagrożenia związane z hałasem (dyskomfort, utrata świadomości, zmęczenie, stres, szum w uszach, upośledzenie słuchu, itp.),
  • zagrożenia związane z wibracjami (np. schorzenia neurologiczne, urazy kręgosłupa, schorzenia w okolicach lędźwi, itp.),
  • zagrożenia związane z promieniowaniem (uszkodzenie wzroku, urazy skóry, oparzenie, mutacje genetyczne, itp.),
  • zagrożenia związane z materiałami i substancjami (trudności w oddychaniu, duszenie się, rak, zatrucie, itp.),
  • zagrożenia spowodowane przez nieuwzględnienie zasad ergonomii w projektowaniu maszyn (zmęczenie, stres, zaburzenia układu mięśniowo szkieletowego, itp.).

Dokumentacja-Jaką dokumentację posiadają nasze maszyny?

Proces wdrażania maszyny do produkcji kończony jest przekazaniem klientowi dokumentacji. W przypadku naszej firmy dokumentacja ta zawiera:

  •  instrukcję użytkowania maszyny (z informacjami o ryzyku resztkowym),
  •  schematy elektryczne, pneumatyczne i ewentualnie hydrauliczne,
  •  certyfikaty przeprowadzonych badań elektrycznych oraz hałasu,
  •  certyfikaty sprzętu pomiarowego (czujniki siły, przemieszczenia),
  •  Deklarację zgodności WE lub (w przypadku maszyny nieukończonej Deklarację Włączenia maszyny nieukończonej),
  •  inne wymagane dokumenty specyficzne dla danej maszyny lub Klienta.

Producent nie ma obowiązku przekazywania Klientowi samej analizy ryzyka. Bardzo często wpisuje on jednak wymóg dostarczenia tego dokumentu już w warunki umowy, co zobowiązuje nas do jego przekazania przy odbiorze maszyny.

Cała dokumentacja musi być przechowywana przez producenta przez co najmniej 10 lat od momentu wyprodukowania urządzenia.

Autor: Daniel Szeląg


Skontaktuj się z nami!

Budowa i remonty maszyn, automatyzacja produkcji:
Tel: +48 41 367 03 20

Produkcja części maszyn, RK Rose Krieger, Speedy Block:
Tel: +48 41 367 03 21

Email: info@iskra-zmils.com.pl


Zapraszamy do Kontaktu

Liczba wyświetleń:3333 Wróć